با کلیک بر روی هر مترادف یا متضاد، معنی آن را مشاهده کنید.
کلمهی «مکانیسم» در زبان انگلیسی به Mechanism ترجمه میشود.
مکانیسم بهطور کلی به مجموعهای از اجزا، فرآیندها یا عوامل گفته میشود که به شکلی منظم و هدفمند با یکدیگر تعامل میکنند تا نتیجهای خاص به دست آید. این واژه در حوزههای مختلف علمی، فنی، زیستی و حتی اجتماعی به کار میرود و در هر زمینه، معنایی متناسب با ساختار و عملکرد آن دارد. ریشهی واژه از زبان یونانی mekhane به معنای «دستگاه یا ابزار» گرفته شده و امروزه، مفهوم آن فراتر از صرفاً دستگاههای فیزیکی است و شامل نظامهای پیچیدهی عملکردی نیز میشود.
در علم فیزیک و مهندسی، مکانیسم به سامانهای از اجزای مکانیکی گفته میشود که برای انتقال حرکت یا نیرو طراحی شدهاند. برای مثال، چرخدندهها، اهرمها، پیستونها و فنرها همگی بخشهایی از مکانیسمهای مختلفاند که انرژی را از شکلی به شکل دیگر تبدیل میکنند. این نوع مکانیسمها اساس عملکرد بسیاری از ماشینآلات صنعتی، وسایل نقلیه و ابزارهای دقیق هستند. طراحی و تحلیل مکانیسمها یکی از شاخههای مهم مهندسی مکانیک به شمار میرود و نقش تعیینکنندهای در بهبود بازدهی، ایمنی و دوام تجهیزات دارد.
در زیستشناسی و پزشکی، مکانیسم به فرآیندهای درونی موجودات زنده اشاره دارد که موجب انجام عملکردهای حیاتی میشوند. برای نمونه، مکانیسم تنفس، مکانیسم تنظیم دمای بدن یا مکانیسم عملکرد سیستم ایمنی، همگی نشاندهندهی سازوکارهای طبیعی بدن برای بقا و تعادلاند. دانشمندان از طریق مطالعهی این مکانیسمها، میتوانند نحوهی کار اندامها را بهتر درک کرده و راهکارهایی برای درمان بیماریها ارائه دهند. در این معنا، «مکانیسم» بیانگر منطق علمی و زنجیرهی علت و معلولی رخدادهای زیستی است.
در علوم انسانی و روانشناسی، واژهی مکانیسم بیشتر به فرآیندهای ذهنی و رفتاری اشاره دارد که در واکنش به محرکهای بیرونی یا درونی فعال میشوند. برای مثال، در روانشناسی اصطلاح «مکانیسمهای دفاعی» (Defense Mechanisms) به شیوههایی گفته میشود که ذهن برای محافظت از فرد در برابر اضطراب یا تعارضهای درونی به کار میگیرد. هرچند در این زمینه، مکانیسم جنبهی فیزیکی ندارد، اما همچنان نشاندهندهی نوعی ساختار منظم و قابل پیشبینی در عملکرد ذهن است.
مکانیسم مفهومی است که نظم، پیوستگی و منطق عملکرد را در هر سامانهای توصیف میکند — چه آن سامانه فنی و ملموس باشد، چه زیستی یا ذهنی. فهم دقیق مکانیسمها به انسان امکان میدهد تا پدیدهها را نه صرفاً به عنوان رخداد، بلکه به عنوان زنجیرهای از روابط علت و معلول درک کند. از این منظر، مکانیسم پلی است میان مشاهده و تبیین، میان پدیده و قانون. بدون درک مکانیسمها، علم و فناوری در سطح توصیف باقی میماند؛ اما با شناخت آنها، به مرحلهی پیشبینی و کنترل میرسد.
از آنجا که فستدیکشنری به عنوان مرجعی معتبر توسط دانشگاهها و دانشجویان استفاده میشود، برای رفرنس به این صفحه میتوانید از روشهای ارجاع زیر استفاده کنید.
شیوهی رفرنسدهی:
معنی لغت «مکانیسم» در فستدیکشنری. مشاهده در تاریخ ۱۵ آذر ۱۴۰۴، از https://fastdic.com/word/مکانیسم