کلمهی «آسیبشناسی» در زبان انگلیسی به Pathology ترجمه میشود.
آسیبشناسی دانشی میانرشتهای است که به مطالعه و بررسی علل، فرایندها، تغییرات ساختاری و عملکردی بیماریها در بدن موجودات زنده میپردازد. این علم نقش بنیادی در درک عمیقتر وضعیت سلامت انسان ایفا میکند و به پزشکان و محققان کمک مینماید تا به ماهیت بیماریها پی ببرند. ریشهی واژهی «Pathology» از دو واژهی یونانی pathos به معنای رنج یا بیماری و logos به معنای دانش گرفته شده است و در حقیقت دانشی است که به شناخت رنجها و بیماریها میپردازد.
در علم پزشکی، آسیبشناسی به دو شاخهی اصلی تقسیم میشود: آسیبشناسی کالبدی و آسیبشناسی بالینی. در آسیبشناسی کالبدی، بافتها، اندامها و سلولها زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار میگیرند تا تغییرات ناشی از بیماری شناسایی شوند. این حوزه بهویژه در تشخیص سرطانها اهمیت ویژهای دارد، چرا که مشاهدهی تغییرات سلولی و بافتی میتواند مسیر درمان را مشخص کند. در مقابل، آسیبشناسی بالینی بیشتر با بررسی مایعات بدن مانند خون، ادرار و مایع مغزینخاعی سر و کار دارد و نتایج آن برای تشخیص بسیاری از بیماریهای متابولیک، عفونی و ژنتیکی حیاتی است.
اهمیت آسیبشناسی تنها به تشخیص بیماری محدود نمیشود، بلکه نقش بزرگی در پیشگیری و درمان دارد. به عنوان نمونه، بررسی دقیق سلولها و بافتها میتواند نشانههای اولیهی یک بیماری را آشکار کند، حتی پیش از آنکه علائم بالینی ظاهر شوند. این موضوع موجب میشود که پزشکان بتوانند درمان را در مراحل اولیه آغاز کنند و شانس بهبودی بیمار به میزان چشمگیری افزایش یابد. از همین رو، بسیاری از پیشرفتهای پزشکی در زمینهی تشخیص زودهنگام سرطان، بیماریهای قلبی و عفونی مدیون دانش آسیبشناسی است.
در سطح تحقیقاتی، آسیبشناسی به دانشمندان امکان میدهد که به بررسی مکانیسمهای ایجاد بیماری بپردازند. مطالعهی فرآیندهای سلولی و مولکولی مرتبط با تغییرات پاتولوژیک میتواند مسیرهای جدیدی برای داروسازی و درمان بیماریها باز کند. به عنوان مثال، شناخت دقیق از نحوهی تغییرات ژنتیکی و مولکولی در سلولهای سرطانی راه را برای توسعهی درمانهای هدفمند و ایمنیدرمانی هموار کرده است. به همین دلیل، آسیبشناسی همواره پیوندی تنگاتنگ با علوم زیستی، شیمی و فناوریهای نوین مانند ژنومیک و پروتئومیک داشته است.
از سوی دیگر، کاربردهای عملی آسیبشناسی در زندگی روزمره نیز محسوس است. نتایج آزمایشهای پاتولوژیک، گزارشهای بافتشناسی و بررسیهای ژنتیکی بخش جداییناپذیر از پروندهی پزشکی بیماران به شمار میرود. بدون این اطلاعات، بسیاری از تصمیمهای درمانی با حدس و گمان همراه میشد. همچنین، در حوزهی پزشکی قانونی، آسیبشناسی برای روشن کردن علت مرگ و شرایط مرتبط با آن کاربرد دارد و نقش تعیینکنندهای در عدالت قضایی بازی میکند.
آسیبشناسی را میتوان شالودهای اساسی برای درک بهتر سلامتی و بیماری دانست. این دانش، پلی میان پژوهشهای آزمایشگاهی و درمان بالینی است و از یک سو به پیشرفت علم پزشکی کمک میکند و از سوی دیگر کیفیت زندگی انسانها را ارتقا میبخشد. به همین دلیل، جایگاه آن در نظامهای سلامت و تحقیقاتی جهان، نقشی محوری و غیرقابل جایگزین دارد.
از آنجا که فستدیکشنری به عنوان مرجعی معتبر توسط دانشگاهها و دانشجویان استفاده میشود، برای رفرنس به این صفحه میتوانید از روشهای ارجاع زیر استفاده کنید.
شیوهی رفرنسدهی:
معنی لغت «آسیبشناسی» در فستدیکشنری. مشاهده در تاریخ ۲۹ مهر ۱۴۰۴، از https://fastdic.com/word/آسیبشناسی