ارتجاع به انگلیسی

کلمه‌ی «ارتجاع» در زبان انگلیسی به reactionism یا regression ترجمه می‌شود. در برخی زمینه‌ها نیز معادل آن می‌تواند reversion یا backwardness باشد؛ اما واژه‌ی reactionary برای توصیف افراد یا گرایش‌هایی که خواهان بازگشت به وضعیت گذشته‌اند، رایج‌تر است.

ارتجاع مفهومی‌ست که به بازگشت یا تمایل به شرایط گذشته اشاره دارد؛ حال آن گذشته ممکن است واقعی، آرمانی یا تخیلی باشد. این واژه اغلب بار معنایی منفی دارد و زمانی به کار می‌رود که حرکتی در خلاف جهت پیشرفت، نوگرایی یا تغییرات مثبت اجتماعی و فرهنگی صورت می‌گیرد. ارتجاع نه فقط بازگشت به گذشته، بلکه نوعی ایستادگی در برابر تحول، نواندیشی و پذیرش ایده‌های تازه محسوب می‌شود. این پدیده در بسیاری از حوزه‌ها ـ از اندیشه و فرهنگ گرفته تا علم و سبک زندگی ـ می‌تواند ظهور کند.

در عرصه‌ی زبان و گفتمان روزمره، واژه‌ی «ارتجاع» معمولاً به طرز تفکری نسبت داده می‌شود که با نوگرایی یا مدرنیته سازگار نیست و سعی دارد ارزش‌ها، قواعد و ساختارهای قدیمی را حفظ کرده یا حتی بازگرداند. چنین نگرشی می‌تواند حاصل ترس، دلبستگی افراطی به گذشته، یا ناتوانی در درک و انطباق با تحولات معاصر باشد. ارتجاع در این معنا تنها نوعی ایستایی فکری نیست، بلکه مانعی بر سر راه حرکت رو به جلو جوامع و افراد است.

از منظر روان‌شناسی اجتماعی نیز، گرایش به ارتجاع می‌تواند واکنشی به فشارهای محیطی، اضطراب از آینده، یا احساس تهدید نسبت به هویت فردی یا جمعی باشد. افراد یا گروه‌هایی که احساس می‌کنند ارزش‌های سنتی‌شان در حال نابودی‌ست، ممکن است به رفتارهای ارتجاعی روی بیاورند. این واکنش، نوعی مکانیسم دفاعی در برابر بی‌ثباتی یا پیچیدگی‌های دوران جدید محسوب می‌شود. اما مشکل اینجاست که پافشاری بیش‌ازحد بر گذشته، مانع شکل‌گیری سازوکارهای تطبیقی و رشد فردی و جمعی خواهد شد.

ارتجاع گاه با نوستالژی اشتباه گرفته می‌شود، اما این دو مفهوم تفاوت‌های بنیادینی دارند. نوستالژی احساسی‌ست عاطفی و اغلب فردی که در آن شخص با دلتنگی به گذشته‌ای زیبا نگاه می‌کند؛ اما ارتجاع، نگرشی فعالانه و ساختاری‌ست که به‌دنبال بازگرداندن آن گذشته و نادیده‌گرفتن تحولات زمان حال است. ارتجاع در برخی دوره‌های تاریخی موجب عقب‌گرد جوامع، جلوگیری از اصلاحات و در مواردی حتی گسترش افراط‌گرایی شده است.

شناخت و تحلیل پدیده‌ی ارتجاع برای هر جامعه‌ای ضروری‌ست؛ چرا که تنها با درک این گرایش می‌توان راه‌حل‌هایی برای حفظ سنت‌های ارزشمند در کنار پذیرش تغییر و پیشرفت یافت. ارتجاع نباید صرفاً با علاقه به سنت‌ها یکی گرفته شود؛ بلکه وقتی این علاقه، مانعی برای پذیرش واقعیت‌های نو و ناتوانی در انطباق با دگرگونی‌ها شود، آن‌گاه جنبه‌ی بازدارنده‌ و آسیب‌زا پیدا می‌کند.