کلمهی «مطالبه» در زبان انگلیسی به claim یا demand ترجمه میشود.
مطالبه در معنای عمومی خود به درخواست یا خواستهای گفته میشود که فرد یا گروهی نسبت به چیزی که آن را حق یا مستحق خود میدانند، مطرح میکنند. این خواسته میتواند جنبهی مادی داشته باشد، مانند مطالبهی یک مبلغ مالی یا دارایی، یا جنبهی معنوی و اعتباری داشته باشد، مانند مطالبهی احترام یا حق دسترسی به فرصتهای برابر. واژهی مطالبه از دیرباز در زبان فارسی برای بیان ضرورت و جدیت یک خواسته به کار رفته و نشاندهندهی آن است که گوینده صرفاً به دنبال خواهش یا پیشنهاد نیست، بلکه بر یک حق معین یا حقیقی پافشاری میکند.
از منظر فردی، مطالبه میتواند به حقوق شخصی و نیازهای فردی اشاره داشته باشد. هر انسانی در زندگی خود نیازمند آن است که در مواقع لازم خواستههایش را مطرح کرده و به دنبال تحقق آنها باشد. برای مثال، یک کارمند ممکن است مطالبهی دریافت حقوق معوقهی خود را داشته باشد یا دانشجویی مطالبهی دسترسی به منابع آموزشی مناسب را بیان کند. این نوع استفاده نشان میدهد که مطالبه ابزاری برای پیگیری خواستههای مشروع افراد در زندگی روزمره است و به انسان قدرت بیان و پیگیری میدهد.
در حوزهی اجتماعی، مطالبه به معنای درخواست گروهی از مردم یا جامعه از نهادی خاص است. این نوع مطالبه میتواند در زمینههای مختلف مانند بهداشت، آموزش، خدمات عمومی یا عدالت اجتماعی نمود پیدا کند. زمانی که گروهی از افراد به صورت جمعی مطالبهای را مطرح میکنند، نشاندهندهی اهمیت گستردهی آن موضوع در زندگی اجتماعی است. چنین کاربردی از واژهی مطالبه نشاندهندهی ارتباط آن با مفهوم عدالت، برابری و بهبود شرایط زندگی جمعی است.
از دیدگاه زبانشناسی و کاربردشناسی، واژهی مطالبه بار معنایی قوی دارد و با دیگر کلمات مترادف مانند «خواهش» یا «درخواست» تفاوت اساسی دارد. خواهش و درخواست بیشتر به معنای پرسشی محترمانه یا خواستهای سادهاند، در حالی که مطالبه نشاندهندهی اصرار و تأکید بر حقی است که فرد یا گروه خود را صاحب آن میدانند. همین تفاوت باعث شده است که واژهی مطالبه در متون رسمی، حقوقی یا حتی در گفتار روزمره کاربردی جدیتر و سنگینتر پیدا کند.
علاوه بر این، مطالبه مفهومی است که در ادبیات و هنر نیز بازتاب یافته است. نویسندگان و شاعران گاه با استفاده از واژهی مطالبه به بیان خواستههای عمیق انسانی پرداختهاند؛ خواه این خواسته، دستیابی به آزادی باشد یا طلب عشق، یا حتی جستجوی معنایی برای زندگی. به همین دلیل، مطالبه نه تنها واژهای حقوقی یا اجتماعی است، بلکه در لایههای احساسی و فرهنگی نیز جایگاهی ریشهدار دارد. میتوان گفت که مطالبه پلی است میان خواستهی فرد و تحقق آن، و بیانگر ارادهی انسان برای رسیدن به چیزی است که آن را سزاوار خود میداند.
از آنجا که فستدیکشنری به عنوان مرجعی معتبر توسط دانشگاهها و دانشجویان استفاده میشود، برای رفرنس به این صفحه میتوانید از روشهای ارجاع زیر استفاده کنید.
شیوهی رفرنسدهی:
معنی لغت «مطالبه» در فستدیکشنری. مشاهده در تاریخ ۲۶ مهر ۱۴۰۴، از https://fastdic.com/word/مطالبه