پونه به انگلیسی

کلمه‌ی «پونه» در زبان انگلیسی به pennyroyal ترجمه می‌شود.

پونه گیاهی علفی، معطر و دارویی از خانواده‌ی نعناعیان (Lamiaceae) است که به‌ویژه در نواحی معتدل و کوهستانی ایران، اروپا، خاورمیانه و آمریکای شمالی می‌روید. این گیاه با برگ‌هایی کوچک، سبز و معطر، از دیرباز در طب سنتی و آشپزی کاربرد داشته و به‌خاطر بوی نافذ و طعم تند و خنک خود شناخته می‌شود. در گونه‌های مختلف، دو نوع اصلی از آن معروف است: پونه‌ی اروپایی (European pennyroyal) و پونه‌ی آمریکایی (American pennyroyal)، که هر دو دارای خواص درمانی‌اند اما تفاوت‌هایی در ترکیب شیمیایی و تأثیرات آن‌ها وجود دارد.

در طب سنتی ایران، پونه جایگاهی ویژه داشته است. دم‌کرده‌ی آن برای درمان سرماخوردگی، سرفه، سوء‌هاضمه، نفخ معده، تهوع و حتی درد قاعدگی به‌کار می‌رفته است. اسانس این گیاه حاوی ترکیباتی چون پولگون (pulegone) است که خاصیت ضدباکتری، ضدالتهاب و ضداسپاسم دارد، اما در عین حال، مصرف زیاد آن می‌تواند سمی و خطرناک باشد؛ به همین دلیل استفاده‌ی دارویی از اسانس پونه باید با احتیاط و زیر نظر متخصص انجام گیرد.

در آشپزی سنتی ایرانی نیز پونه به‌عنوان چاشنی یا سبزی خوش‌عطر به‌ویژه در غذاهایی مانند کوفته، اشکنه، یا دلمه استفاده می‌شود. برخی مناطق ایران، به‌خصوص غرب و شمال، پونه‌ی تازه یا خشک‌شده را در کنار ماست یا دوغ به‌کار می‌برند تا طعمی تند، خنک و خوش‌بو به آن ببخشند. همچنین در برخی نوشیدنی‌ها و دمنوش‌های گیاهی، پونه به‌عنوان طعم‌دهنده و تقویت‌کننده‌ی خواص آرام‌بخش مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در فرهنگ مردم، پونه گاهی نمادی از سادگی و سلامت روستایی به‌شمار می‌آید؛ گیاهی که در حاشیه‌ی رودخانه‌ها یا در کوهستان‌های دورافتاده می‌روید و با حضور خود رایحه‌ی طبیعت را به خانه می‌آورد. خاطره‌ی چیدن پونه‌ی تازه از دامنه‌ی کوه یا بوی خوش آن هنگام دم‌کشیدن در سماور، بخشی از تجربه‌ی زیسته‌ی بسیاری از ایرانیان در تماس با طبیعت و سنت‌های درمانی خانوادگی است.

با آن‌که در سال‌های اخیر برخی هشدارها درباره‌ی مصرف بی‌رویه یا غیراصولی اسانس پونه منتشر شده است، اما این گیاه همچنان بخشی از داروخانه‌ی طبیعی مردم ایران و دیگر فرهنگ‌های کهن باقی مانده. پونه، با عطر تند و خواص فراوانش، پلی است میان طبیعت، طب سنتی، آشپزی بومی و فرهنگ عامه؛ گویی جوهری‌ست از طبیعت که هم بدن را درمان می‌کند و هم جان را تازه.