گیاهشناسی orchis
ثعلبیان
Orchidaceae
ثعلب و گل داودی
orchis and chrysanthemum
ثعلب در معنای Salep به پودری سفیدرنگ گفته میشود که از ریشهی خشکشدهی نوعی گل ارکیدهی وحشی به دست میآید. این ماده بیشتر در خاورمیانه، ترکیه، ایران و برخی مناطق مدیترانهای شناختهشده و کاربرد فراوانی در طب سنتی و آشپزی دارد.
واژهی «ثعلب» در زبان عربی به همان پودر اشاره دارد و در فارسی نیز همین معنا را دارد. Salep معمولاً از گونههایی از ارکیدههای جنس Orchis تهیه میشود، که ریشههای غدهای خاصی دارند و پس از خشککردن و آسیابکردن به پودری نرم و لطیف تبدیل میشوند.
در گذشته، ثعلب در درمان بیماریهای گوارشی، تقویت قوای جنسی، آرامکردن اعصاب و تقویت سیستم ایمنی کاربرد داشته است. در طب سنتی، این ماده به دلیل خاصیت گرمایی، برای فصول سرد سال توصیه میشده و در بسیاری از نسخههای سنتی برای رفع ضعف عمومی بدن یا دردهای مزمن بهکار میرفته است.
ثعلب به هنگام ترکیب با مایعات گرم، حالت ژلهای و چسبندهای پیدا میکند که همین ویژگی، آن را برای تهیه نوشیدنیهای گرم سنتی همچون «نوشیدنی ثعلب» یا برخی دسرهای سنتی مفید میسازد.
در آشپزی، ثعلب معمولاً بهعنوان یک غلیظکننده و تثبیتکننده برای تهیه بستنی سنتی ترکی و برخی دسرهای لبنی استفاده میشود. در ترکیه، نوشیدنی گرم و شیرینیمانندی به نام salep بسیار رایج است که در شبهای سرد زمستانی طرفداران زیادی دارد. این نوشیدنی از شیر، ثعلب، شکر و گاهی دارچین تهیه میشود و بهدلیل بافت خاص و طعم لطیفش، بسیار دلپذیر است. همچنین ثعلب در تهیه برخی دسرهای عربی و ایرانی مانند فالوده یا شیرینیهای خاص نیز نقش دارد.
امروزه به دلیل کمیابی ارکیدههای خاصی که ثعلب از آنها تهیه میشود، تولید آن محدود شده و در برخی کشورها حتی چیدن آن غیرقانونی است تا از انقراض گونهها جلوگیری شود. از همین رو، بسیاری از محصولات تجاریای که نام ثعلب را دارند، حاوی جایگزینهای مصنوعی یا گیاهی هستند. با این حال، ثعلب اصیل هنوز هم جایگاه خود را در فرهنگ غذایی و درمانی برخی جوامع حفظ کرده و بهعنوان مادهای گرانقیمت، نایاب و سنتی شناخته میشود.
از آنجا که فستدیکشنری به عنوان مرجعی معتبر توسط دانشگاهها و دانشجویان استفاده میشود، برای رفرنس به این صفحه میتوانید از روشهای ارجاع زیر استفاده کنید.
شیوهی رفرنسدهی:
معنی لغت «ثعلب» در فستدیکشنری. مشاهده در تاریخ ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، از https://fastdic.com/word/ثعلب