کلمهی «هورمون» در زبان انگلیسی به hormone ترجمه میشود.
این واژه به مواد شیمیایی ویژهای اشاره دارد که در بدن موجودات زنده توسط غدد خاص تولید میشوند و نقش پیامرسان را میان بخشهای مختلف بدن ایفا میکنند. هورمونها با گردش در خون، عملکرد اندامها را هماهنگ کرده، سرعت بسیاری از فرآیندهای حیاتی را تنظیم میکنند و امکان میدهند بدن در برابر تغییرات داخلی و محیطی واکنش مناسب نشان دهد. مفهوم هورمون از اساسیترین اصول زیستشناسی و فیزیولوژی است و بسیاری از جنبههای زندگی روزمرهی انسان به آن وابسته است.
هورمونها معمولاً در مقادیر بسیار اندک تولید میشوند، اما اثراتی گسترده و تعیینکننده دارند. این مواد میتوانند بر رشد، متابولیسم، توازن آب و مواد معدنی، خلقوخو، انرژی، خواب، هضم و بسیاری از عملکردهای دیگر اثر بگذارند. هر هورمون گیرندههای مخصوص خود را دارد و تنها بر سلولهایی اثر میگذارد که این گیرندهها را در ساختار خود دارند. به همین دلیل، هر هورمون دارای نقش مشخص و مسیر اثرگذاری دقیقی است و کوچکترین تغییر در میزان آن میتواند پیامدهای قابل توجهی ایجاد کند.
در بعد زیستی، هورمونها عامل هماهنگی میان دستگاههای مختلف بدن هستند. برای مثال، هنگامی که سطح انرژی کاهش مییابد، برخی هورمونها روند متابولیک را تغییر میدهند تا انرژی بیشتری تولید شود؛ یا هنگام استرس، بدن با ترشح هورمونهای ویژه سرعت واکنشپذیری را افزایش میدهد. ارتباط میان مغز، غدد و اعضای مختلف بدن از طریق همین پیامرسانهای شیمیایی برقرار میشود و این شبکهی گسترده یکی از پیچیدهترین سامانههای زیستی است.
هورمونها علاوهبر نقش فیزیولوژیک، بر رفتار و حالات جسمانی نیز تأثیر میگذارند. تغییرات خلق، احساسات، سطح تمرکز، میزان انرژی روزانه و حتی الگوهای خواب تحت تأثیر عملکرد هماهنگ یا ناهماهنگ هورمونهاست. در بسیاری از دورههای طبیعی زندگی—مانند نوجوانی، بزرگسالی یا افزایش سن—میزان هورمونهای مختلف دستخوش تغییر میشود و همین تغییرات کیفیت تجربههای ذهنی و بدنی را نیز شکل میدهد. این ارتباط نشان میدهد که هورمونها پلی میان جنبههای جسمانی و واکنشهای ذهنی انسان ایجاد میکنند.
در علم پزشکی و زیستشناسی کاربرد هورمونها بسیار گسترده است. شناخت دقیق عملکرد آنها برای فهم بیماریها، پژوهشهای مرتبط با رشد، مطالعهی فرآیند پیری، و حتی نوآوریهای درمانی اهمیت فراوان دارد. بسیاری از روشهای درمانی بر پایهی تنظیم میزان هورمونهای مشخص طرحریزی میشوند و همین موضوع نشان میدهد که تعادل هورمونی برای حفظ سلامت، کارایی و پایداری بدن ضروری است. «هورمون» مفهومی بنیادین در فهم سازوکار بدن و یکی از عناصر کلیدی در حفظ تعادل و عملکرد هماهنگ دستگاههای زیستی به شمار میرود.
از آنجا که فستدیکشنری به عنوان مرجعی معتبر توسط دانشگاهها و دانشجویان استفاده میشود، برای رفرنس به این صفحه میتوانید از روشهای ارجاع زیر استفاده کنید.
شیوهی رفرنسدهی:
معنی لغت «هورمون» در فستدیکشنری. مشاهده در تاریخ ۲۰ آذر ۱۴۰۴، از https://fastdic.com/word/هورمون