هاون به انگلیسی

کلمه‌ی «هاون» در زبان انگلیسی به mortar ترجمه می‌شود.

معمولاً این واژه در کنار pestle (دسته‌ی کوبنده یا دسته‌ی هاون) به کار می‌رود و ترکیب mortar and pestle به معنی «هاون و دسته‌هاون» است.

هاون ابزاری سنتی، ساده ولی بسیار کاربردی است که از زمان‌های بسیار دور در فرهنگ‌های مختلف برای کوبیدن، خرد کردن و آسیاب کردن مواد غذایی یا دارویی استفاده می‌شده است. هاون معمولاً به شکل یک کاسه‌ی سنگی، فلزی، چوبی یا سرامیکی ساخته می‌شود که دسته‌ای سنگین به نام دسته‌هاون درون آن به کار می‌رود. با حرکت چرخشی یا کوبشی دسته، مواد داخل هاون خرد یا له می‌شوند. در گذشته، استفاده از هاون در هر آشپزخانه یا عطاری امری رایج بود و بخش جدایی‌ناپذیری از آماده‌سازی غذا و دارو به شمار می‌رفت.

در آشپزی سنتی ایرانی، هاون ابزاری حیاتی بوده است. کوبیدن زعفران، سیر، فلفل، دانه‌های خشک‌شده‌ی گیاهی یا حتی گوشت در هاون، رایحه و طعمی خاص به غذا می‌داد که هیچ وسیله‌ی مدرن دیگری نمی‌توانست جایگزین آن شود. هاون‌های برنجی با صدای خاص‌شان و هاون‌های سنگی با وزن بالا و مقاومت فوق‌العاده‌شان، همچنان در برخی خانه‌ها و به‌ویژه در میان نسل‌های قدیمی‌تر یافت می‌شوند و نمادی از اصالت و سنت محسوب می‌گردند.

کار با هاون نه‌تنها نیازمند مهارت و تجربه است، بلکه به نوعی، حس حضور و مشارکت در فرایند آشپزی را نیز تقویت می‌کند.

اما کاربرد هاون تنها به آشپزی محدود نمی‌شود. در طب سنتی و عطاری، هاون وسیله‌ای کلیدی برای تهیه‌ی داروهای گیاهی، پودر کردن دانه‌ها، و ترکیب مواد مختلف بوده است. حتی امروزه نیز برخی داروسازان یا متخصصان طب سنتی برای تهیه‌ی دقیق‌تر و طبیعی‌تر مواد، ترجیح می‌دهند از هاون استفاده کنند. بسیاری معتقدند که هاون در فرآیند له کردن، ساختار مولکولی مواد را بهتر حفظ کرده و عصاره‌گیری مؤثرتری نسبت به دستگاه‌های برقی دارد.

از جنبه‌ی فرهنگی، هاون در بسیاری از نقاط جهان نماد سنت، صبر، و دستی‌بودن است. این ابزار ساده، گذشته‌ای غنی و پرمعنا را در خود حفظ کرده است؛ گذشته‌ای که در آن انسان با ابزارهایی ابتدایی ولی دقیق، خوراک، دارو و حتی فرهنگ خود را می‌ساخت.

هاون، بیش از آن‌که صرفاً یک وسیله‌ی کاربردی باشد، نماد ارتباط مستقیم انسان با طبیعت و تجربه‌ی حسیِ آماده‌سازی مواد است؛ تجربه‌ای که امروزه در دنیای ماشینی، همچنان دل‌نشین و ماندگار است.