مشتق به انگلیسی

معادل انگلیسی کلمه‌ی «مشتق»، Derivative است.

مشتق واژه‌ای است که در زبان فارسی کاربردهای مختلفی دارد، اما بیشترین شهرت و استفاده آن در زمینه‌های ریاضی و زبان‌شناسی است.

در ریاضیات:

مشتق (Derivative) نشان‌دهنده‌ی نرخ تغییر یک کمیت نسبت به کمیت دیگر است. به طور معمول، مشتق تابع در یک نقطه، شیب خط مماس بر نمودار آن تابع در آن نقطه را نشان می‌دهد. به عبارت ساده‌تر، مشتق سرعت تغییرات یک تابع نسبت به متغیرش است.

برای مثال، اگر تابعی سرعت حرکت یک خودرو را برحسب زمان نشان دهد، مشتق این تابع بیانگر شتاب خودرو است. مفهوم مشتق پایه و اساس بسیاری از شاخه‌های علم ریاضی، فیزیک و مهندسی است.

در زبان‌شناسی:

مشتق به کلمه‌ای گفته می‌شود که از ریشه‌ی یک کلمه‌ی دیگر ساخته شده باشد. این نوع کلمات معمولاً با افزودن پسوند یا پیشوند به ریشه اصلی ساخته می‌شوند. برای نمونه، در زبان فارسی، از ریشه «خوان» می‌توان کلماتی مانند «خواندن»، «خواننده» یا «کتابخوان» را مشتق کرد.

مشتقات به توسعه معنایی و افزایش دامنه واژگان کمک می‌کنند و نقش مهمی در غنای زبان ایفا می‌کنند.

در علوم دیگر:

گاهی واژه مشتق به معنای کلی‌تر چیزی است که از چیز دیگری نشأت گرفته یا برگرفته شده است. به عنوان مثال، در شیمی ممکن است به ترکیباتی گفته شود که از ترکیب اصلی مشتق شده‌اند.

اهمیت مشتق:

در ریاضیات، مشتق ابزاری حیاتی برای تحلیل رفتار توابع، حل مسائل بهینه‌سازی، مدل‌سازی حرکت و تغییرات در علوم مختلف است.

در زبان‌شناسی، مشتقات به توسعه واژگان و انعطاف‌پذیری زبان کمک می‌کنند و موجب می‌شوند که زبان توانایی بیان مفاهیم پیچیده‌تر را داشته باشد.