Expiration Date

کلمه‌ی «expiration date» در زبان فارسی به «تاریخ انقضا» ترجمه می‌شود.

این اصطلاح به تاریخی اشاره دارد که پس از آن، یک محصول — به‌ویژه مواد غذایی، دارویی یا آرایشی — دیگر برای مصرف ایمن یا مؤثر در نظر گرفته نمی‌شود. تاریخ انقضا معمولاً روی بسته‌بندی محصول درج می‌شود و نشان‌دهنده‌ی مدت زمانی است که تولیدکننده تضمین می‌کند کیفیت، ایمنی و کارایی محصول حفظ می‌شود.

در صنعت مواد غذایی، expiration date نقش بسیار مهمی دارد. این تاریخ به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا از مصرف مواد فاسد یا ناسالم جلوگیری کنند. برای مثال، شیر، ماست، گوشت، یا داروها پس از تاریخ انقضا ممکن است ویژگی‌های شیمیایی و میکروبی خود را تغییر دهند و مصرف آن‌ها خطرناک شود. به همین دلیل، در بسیاری از کشورها، قانون الزام کرده است که تولیدکنندگان حتماً تاریخ تولید (manufacture date) و تاریخ انقضا (expiration date) را روی بسته درج کنند.

در مورد داروها، expiration date اهمیتی دوچندان دارد. دارویی که از تاریخ انقضایش گذشته باشد، ممکن است اثر درمانی خود را از دست بدهد یا حتی به ترکیبات مضری تبدیل شود. برای نمونه، آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای تزریقی پس از انقضا می‌توانند تأثیرات غیرقابل‌پیش‌بینی و خطرناکی داشته باشند. از این رو، رعایت تاریخ انقضا در داروها نه‌تنها توصیه، بلکه الزام قانونی و اخلاقی است.

در محصولات آرایشی و بهداشتی نیز expiration date شاخصی از سلامت و کیفیت محصول است. کرم‌ها، لوسیون‌ها و شامپوها پس از مدتی ممکن است ترکیب شیمیایی خود را از دست بدهند، تغییر رنگ یا بو بدهند، و باعث حساسیت پوستی شوند. گاهی روی بسته‌های آرایشی به‌جای تاریخ انقضا از نمادی مانند “12M” یا “24M” استفاده می‌شود که نشان می‌دهد محصول تا چند ماه پس از باز شدن درب، قابل استفاده است (M به معنای ماه است).

نکته‌ی جالب این است که در برخی کالاها، مانند کنسروها یا خشکبار، expiration date لزوماً به معنای «غیرقابل‌مصرف شدن» نیست، بلکه نشان‌دهنده‌ی زمانی است که پس از آن کیفیت محصول ممکن است کاهش یابد. در این موارد، عبارت “Best before” یا “Best if used by” روی بسته دیده می‌شود که با «بهتر است تا این تاریخ مصرف شود» ترجمه می‌شود. این تفاوت ظریف میان تاریخ انقضا و تاریخ بهترین مصرف، به درک دقیق‌تر از ایمنی و کیفیت محصول کمک می‌کند.

از دیدگاه صنعتی و مدیریتی، تعیین expiration date نتیجه‌ی آزمایش‌های کنترل کیفیت و تحلیل پایداری محصول در شرایط گوناگون است. تولیدکنندگان با بررسی عواملی مانند رطوبت، دما، نور و ترکیب شیمیایی، مدت‌زمان ماندگاری ایمن محصول را تعیین می‌کنند. این فرآیند تضمین می‌کند که محصول تا تاریخ مشخص‌شده، خواص و استانداردهای لازم را حفظ کند.

مفهوم expiration date نمادی از اعتماد، ایمنی و مسئولیت‌پذیری تولیدکننده در برابر مصرف‌کننده است. رعایت این تاریخ نه‌تنها برای سلامت انسان، بلکه برای حفظ نظم اقتصادی و اعتماد عمومی در زنجیره‌ی تولید و مصرف ضروری است.