کلمهی «دَمکن» در زبان انگلیسی به tea cozy یا pot cover ترجمه میشود، بسته به نوع استفاده. اما در فرهنگ و کاربرد ایرانی، «دمکن» مفهومی خاصتر و گاه بدون معادل دقیق در زبان انگلیسی دارد.
دمکن پارچهایست معمولاً چندلایه، ضخیم و عایقدار که برای نگهداشتن گرما و کمک به فرآیند دم کشیدن برنج یا چای روی درِ قابلمه یا قوری قرار داده میشود.
در آشپزی ایرانی، پس از آبکشکردن برنج و بستن در قابلمه، دمکن را روی در گذاشته و سپس قابلمه را روی حرارت ملایم قرار میدهند تا بخار درون قابلمه بهخوبی حفظ شده، برنج کاملاً دم بکشد و پخته شود. همین روش است که به برنج ایرانی با تهدیگ طلایی و دانهدانه، کیفیتی منحصربهفرد میبخشد.
جنس دمکن اغلب از پارچههای نخی، پنبهای یا حولهایست و داخل آن ممکن است لایهای عایق مانند پشمشیشه یا ابر قرار داده شود تا حرارت را بهتر نگه دارد. در خانههای ایرانی، دمکنها اغلب دستیدوز و گاهی با طرحها و رنگهای سنتی تهیه میشوند، و علاوهبر کارایی، به زیبایی فضای آشپزخانه هم کمک میکنند.
نکتهی جالب اینکه واژهی «دمکردن» نهتنها برای برنج، بلکه برای چای نیز بهکار میرود و در هر دو مورد، دمکن نقش مهمی در بهبود کیفیت نهایی غذا یا نوشیدنی ایفا میکند. در واقع دمکن، بخشی جداییناپذیر از سبک آشپزی اصیل ایرانیست؛ ابزاری ساده اما حیاتی که نشاندهندهی توجه به جزئیات، صبر و دقت در پختوپز است.
از آنجا که فستدیکشنری به عنوان مرجعی معتبر توسط دانشگاهها و دانشجویان استفاده میشود، برای رفرنس به این صفحه میتوانید از روشهای ارجاع زیر استفاده کنید.
شیوهی رفرنسدهی:
معنی لغت «دمکن» در فستدیکشنری. مشاهده در تاریخ ۱۱ خرداد ۱۴۰۴، از https://fastdic.com/word/دمکن