CPU

کلمه‌ی CPU در زبان فارسی به «واحد پردازش مرکزی» یا «پردازنده مرکزی» ترجمه می‌شود.

این اصطلاح به اصلی‌ترین قطعه سخت‌افزاری کامپیوتر یا دستگاه‌های الکترونیکی گفته می‌شود که وظیفه‌ی اجرای دستورالعمل‌ها، پردازش داده‌ها و کنترل عملکرد کلی سیستم را بر عهده دارد. CPU را می‌توان «مغز» کامپیوتر دانست که تمام عملیات محاسباتی و منطقی در آن انجام می‌شود.

عملکرد اصلی CPU بر پایه‌ی دریافت دستورات از حافظه، تفسیر آن‌ها و اجرای آن‌ها است. این دستورات می‌توانند شامل عملیات ریاضی، تصمیم‌گیری‌های منطقی، انتقال داده‌ها یا تعامل با سایر قطعات سخت‌افزاری باشند. CPU این کارها را به صورت بسیار سریع و متوالی انجام می‌دهد تا نرم‌افزارها و سیستم عامل بتوانند وظایف خود را به درستی انجام دهند.

از نظر ساختاری، CPU شامل چند بخش کلیدی است؛ مانند واحد کنترل که دستورالعمل‌ها را مدیریت می‌کند، واحد حساب و منطق (ALU) که عملیات ریاضی و منطقی را انجام می‌دهد، و رجیسترها که داده‌ها و دستورالعمل‌ها را موقتا ذخیره می‌کنند. همچنین، حافظه کش (Cache) در داخل یا نزدیک CPU برای افزایش سرعت دسترسی به داده‌های پرکاربرد به کار می‌رود.

در دنیای فناوری اطلاعات و کامپیوتر، CPU نقش بسیار مهمی دارد و کیفیت، سرعت و تعداد هسته‌های آن تأثیر مستقیم بر عملکرد کلی دستگاه دارد. پردازنده‌های پیشرفته‌تر با چند هسته (multi-core) می‌توانند چندین عملیات را به طور همزمان انجام دهند که این امر موجب افزایش کارایی و سرعت دستگاه می‌شود.

از لحاظ تاریخی، توسعه‌ی CPUها از مدارهای ساده و تک‌هسته‌ای به پردازنده‌های پیچیده و چند هسته‌ای موجب پیشرفت شگرف در فناوری کامپیوتر شده است. این تحول امکان اجرای برنامه‌های سنگین، بازی‌های رایانه‌ای پیشرفته، پردازش‌های داده‌ای بزرگ و هوش مصنوعی را فراهم کرده است.

CPU یکی از مهم‌ترین اجزای هر سیستم کامپیوتری و دستگاه هوشمند است که بدون آن، انجام عملیات محاسباتی و اجرای برنامه‌ها ممکن نخواهد بود. شناخت این قطعه و عملکرد آن به درک بهتر فناوری‌های روز و استفاده بهینه‌تر از ابزارهای دیجیتال کمک می‌کند و اهمیت ویژه‌ای در آموزش علوم کامپیوتر و مهندسی فناوری اطلاعات دارد.

شکل جمع CPU در زبان انگلیسی CPUs است.