Whatchamacallit

کلمه‌ی «whatchamacallit» در زبان فارسی به «اون چیزه»، «فلان چیز»، یا «اونی که اسمش یادم رفته» ترجمه می‌شود.

این واژه در زبان انگلیسی یک اصطلاح عامیانه (colloquial expression) است و زمانی به کار می‌رود که گوینده نام دقیق چیزی را فراموش کرده یا نمی‌خواهد آن را مشخص کند. از نظر زبانی، این واژه نوعی «placeholder word» یا کلمه‌ی جایگزین موقت است — یعنی واژه‌ای که برای پر کردن جای اسم فراموش‌شده یا ناشناخته به کار می‌رود تا ارتباط گفتاری بدون وقفه ادامه پیدا کند.

از نظر ساخت واژه، «whatchamacallit» ترکیبی طنزآمیز و فشرده از عبارت “what you may call it” به معنای «اون چیزی که بهش می‌گی...» است. این ترکیب به مرور زمان در گفتار عامیانه کوتاه و پیوسته شده تا شکل امروزی خود را پیدا کند. در گفتار انگلیسی، این‌گونه تغییرات معمولاً به دلیل سرعت و راحتی در بیان رخ می‌دهند و نشان می‌دهند که زبان چگونه به‌طور طبیعی در مکالمات روزمره دچار دگرگونی می‌شود. از این رو، «whatchamacallit» نمونه‌ای جالب از فرایند زبانی موسوم به phonetic reduction (کاهش آوایی) است.

در کاربرد روزمره، این واژه زمانی استفاده می‌شود که گوینده می‌خواهد سریع ادامه‌ی جمله را بگوید، بدون آنکه ذهنش متوقف شود تا واژه‌ی دقیق را به خاطر آورد. برای مثال، ممکن است کسی بگوید: ?Can you pass me the whatchamacallit یعنی «می‌شه اون چیزه رو بدی؟» — در اینجا، مخاطب معمولاً از بافت موقعیت می‌فهمد منظور گوینده چیست. این نوع استفاده نه‌تنها در انگلیسی بلکه در بیشتر زبان‌های دنیا وجود دارد، چون حافظه‌ی زبانی انسان گاهی موقتاً نام‌ها را فراموش می‌کند و مغز برای پر کردن جای خالی، از چنین واژه‌های عمومی استفاده می‌کند.

از دیدگاه فرهنگی، «whatchamacallit» بازتابی از روح غیررسمی و طنزآمیز زبان انگلیسی محاوره‌ای است. این واژه نوعی حس صمیمیت و خودمانی بودن را به گفت‌وگو می‌دهد و اغلب در موقعیت‌های دوستانه یا غیررسمی شنیده می‌شود. در رسانه‌ها، فیلم‌ها و ادبیات عامه‌پسند، شخصیت‌ها برای نشان دادن حالت طبیعی و انسانی خود، از چنین اصطلاحاتی استفاده می‌کنند. همین ویژگی باعث شده که «whatchamacallit» بیش از یک واژه‌ی جایگزین، به نمادی از مکالمه‌ی خودمانی و طبیعی تبدیل شود.

جالب است بدانیم که «whatchamacallit» حتی وارد فرهنگ تجاری نیز شده است. یکی از برندهای معروف شکلات در آمریکا با همین نام (Whatchamacallit Bar) شناخته می‌شود — انتخابی هوشمندانه که از حس شوخی و به‌یادماندنی بودن این واژه استفاده کرده است. چنین کاربردهایی نشان می‌دهد که یک اصطلاح عامیانه می‌تواند از گفتار روزمره فراتر رود و به بخشی از فرهنگ عامه و بازاریابی تبدیل شود.

«whatchamacallit» واژه‌ای است که سادگی، طنز و انعطاف زبانی را در خود جمع کرده است. این کلمه نشان می‌دهد که هدف زبان همیشه یافتن واژه‌ی دقیق نیست؛ گاهی مهم‌تر آن است که ارتباط برقرار شود. درست همان‌طور که در فارسی می‌گوییم «اون چیزه»، در انگلیسی نیز «whatchamacallit» راهی طبیعی برای پر کردن فاصله‌ی بین فکر و گفتار است — پلی کوتاه میان یادآوری و بیان.