کلمهی «کرهسان» در زبان انگلیسی به spherical یا در برخی متون globular ترجمه میشود.
کرهسان به هر جسمی گفته میشود که شکل آن شبیه به کره یا کروی باشد. این واژه، هم در توصیف اشیای روزمره و هم در مباحث علمی مانند نجوم، فیزیک و هندسه کاربرد دارد. شکل کرهای به دلیل تقارن کامل خود، جایگاه ویژهای در دانشهای گوناگون دارد. در هندسه، کره متقارنترین شکل سهبعدی است، زیرا تمام نقاط سطح آن از مرکز به یک فاصله قرار دارند. به همین دلیل، هنگامی که از «کرهسان» سخن میگوییم، ذهن بهسوی این تقارن و یکپارچگی سوق داده میشود.
در علم نجوم، بسیاری از اجرام آسمانی همچون سیارات، ستارگان و حتی قطرات مایع در شرایط بیوزنی، به دلیل نیروی گرانش یا کشش سطحی، به شکلی کرهسان در میآیند. این ویژگی، نشاندهندهی میل طبیعت به سمت تعادل و کمینهسازی انرژی است. برای مثال، زمین خود شکلی کرهسان دارد، هرچند که به دلیل چرخش، اندکی پخشدگی در قطبین و برجستگی در استوا دیده میشود.
از منظر فلسفی و نمادین، شکل کرهسان همواره با مفاهیمی همچون کمال، وحدت و بینهایت پیوند خورده است. فیلسوفان یونان باستان کره را کاملترین شکل هندسی میدانستند، زیرا هیچ آغاز و پایانی برای آن متصور نیست. در بسیاری از فرهنگها، کرهسان بودن نمادی از تمامیت و هماهنگی با کیهان تلقی میشد. همین برداشت نمادین باعث شده که در ادبیات و هنر، کرهسان بودن اغلب استعارهای از هماهنگی، تعادل یا حتی کمال الهی باشد.
از دیدگاه فیزیک، ویژگیهای کرهسان بودن تأثیر مستقیمی بر قوانین مربوط به سطح، حجم و میدانهای نیرو دارد. برای مثال، محاسبات مربوط به جاذبه یا میدانهای الکترواستاتیک در اجسام کرهسان بهمراتب سادهتر از اجسام نامنظم است، چرا که تقارن کروی امکان استفاده از فرمولها و روشهای دقیقتری را فراهم میکند. به همین دلیل، بسیاری از مدلهای علمی برای سادهسازی، اجسام پیچیده را کرهسان در نظر میگیرند.
مفهوم «کرهسان» پلی است میان جهان مادی و دنیای مفاهیم ذهنی و نمادین. از یک سو به واقعیت علمی و فیزیکی اشاره دارد که در جهان پیرامون مشاهده میکنیم، و از سوی دیگر در زبان و فرهنگ، نمادی از کمال، بینقصی و جاودانگی است. این دوگانگی، غنای ویژهای به این واژه بخشیده و آن را به ابزاری مناسب برای توصیف همزمان واقعیتهای علمی و استعارههای انسانی بدل کرده است.
از آنجا که فستدیکشنری به عنوان مرجعی معتبر توسط دانشگاهها و دانشجویان استفاده میشود، برای رفرنس به این صفحه میتوانید از روشهای ارجاع زیر استفاده کنید.
شیوهی رفرنسدهی:
معنی لغت «کره سان» در فستدیکشنری. مشاهده در تاریخ ۶ مهر ۱۴۰۴، از https://fastdic.com/word/کره سان