Whom

کلمه‌ی «whom» در زبان فارسی به «چه‌کسی را» یا «که را» ترجمه می‌شود.

این واژه شکل مفعولی ضمیر «who» است و در زبان انگلیسی برای اشاره به شخصی به کار می‌رود که مفعول یک فعل یا یک حرف اضافه است. «whom» از نظر تاریخی و دستوری یکی از قدیمی‌ترین ضمایر در زبان انگلیسی به شمار می‌رود و به‌ویژه در زبان رسمی و نوشتاری کاربرد دارد، هرچند در گفتار روزمره اغلب جای خود را به شکل ساده‌تر «who» داده است.

از نظر دستوری، تفاوت میان «who» و «whom» در نقش آن‌ها در جمله است. زمانی که شخص مورد نظر فاعل جمله باشد، از «who» استفاده می‌شود، اما زمانی که آن شخص مفعول فعل یا حرف اضافه است، «whom» به کار می‌رود. برای مثال، در جمله‌ی ?Whom did you meet («چه‌کسی را ملاقات کردی؟»)، واژه‌ی «whom» مفعول فعل meet است. این تمایز، گرچه برای زبان‌آموزان در ابتدا دشوار به نظر می‌رسد، یکی از جنبه‌های ظریف و دقیق دستور زبان انگلیسی است که نشان‌دهنده‌ی ساختار منطقی و نظام‌مند آن است.

در زبان رسمی و نوشتار ادبی، استفاده از «whom» نشانه‌ی دقت و آگاهی زبانی نویسنده است. در متون حقوقی، علمی و دانشگاهی که نیاز به لحن جدی و ساختار دقیق دارند، «whom» همچنان جایگاه خود را حفظ کرده است. برای نمونه، جمله‌ی To whom it may concern («خطاب به هر کس که مربوط است») نمونه‌ای رایج از کاربرد رسمی این واژه است که در نامه‌ها و اسناد رسمی بسیار دیده می‌شود. این عبارت به مرور زمان به یک ساختار ثابت و شناخته‌شده در زبان انگلیسی تبدیل شده است.

در گفتار روزمره اما، «whom» به تدریج کمتر به کار می‌رود و در بسیاری از موقعیت‌ها با «who» جایگزین شده است. جمله‌ی Who did you see? در مکالمات معمول بسیار طبیعی‌تر از Whom did you see به نظر می‌رسد. این تغییر نشان‌دهنده‌ی ساده‌سازی تدریجی زبان در مسیر تحول تاریخی آن است؛ فرآیندی که طی آن زبان‌ها تمایل دارند قواعد پیچیده را به شکل‌های روان‌تر و قابل‌فهم‌تر تبدیل کنند. با این حال، شناخت و توانایی استفاده‌ی درست از «whom» همچنان نشانه‌ای از تسلط بالا بر زبان انگلیسی محسوب می‌شود.

از دیدگاه تاریخی، ریشه‌ی «whom» به زبان انگلیسی کهن بازمی‌گردد و از واژه‌ی «hwām» مشتق شده است که خود از ریشه‌ی هندواروپایی kwo- به معنی «چه‌کسی» گرفته شده است. این ریشه‌ی زبانی در بسیاری از زبان‌های اروپایی نیز دیده می‌شود و نشان می‌دهد که تمایز میان فاعل و مفعول در ضمایر، ساختاری دیرینه در زبان‌های هندواروپایی است. در نتیجه، «whom» نه‌تنها یک ضمیر، بلکه بازمانده‌ای از تاریخ دستوری زبان انگلیسی است که هنوز در گوشه‌هایی از کاربرد رسمی زنده مانده است.

«whom» واژه‌ای است که میان دقت دستوری و سادگی گفتار در نوسان است. اگرچه در زبان محاوره‌ای امروزی کمتر به کار می‌رود، اما در متون رسمی، ادبی و حقوقی همچنان نشانه‌ی تسلط و ظرافت زبانی به شمار می‌آید. درک صحیح نقش آن در جمله و توانایی استفاده‌ی آگاهانه از آن، زبان‌آموز را به سطحی بالاتر از دقت و درک دستوری می‌رساند — جایی که زبان نه تنها ابزار ارتباط، بلکه نشانه‌ی شناخت و مهارت محسوب می‌شود.